http://www.salvemosmonteferro.org
Monteferro, 21 de Xuño de 2013:




E a tormenta chegou a Gondomar



A Asociación de Defensa Medioambiental Salvemos Monteferro, quere mostrar a súa preocupación ante as novas aparecidas na prensa local sobre a construción dun chamado tanque de tormenta no centro de Gondomar.


Vista dos traballos ante a urbanización As Garzas, en Gondomar.

1. A solicitude de información de Salvemos Monteferro sobre o proxecto non foi respondida por Augas de Galicia.

Cando saltou esta nova á prensa, o 19 de setembro de 2012, esta asociación presentou por dúas veces solicitude de infomación ambiental a Augas de Galicia para coñecer, antes de opinar, os proxectos seguintes:

  • Proxecto de saneamento integral do municipio de Gondomar (que se cita na devandita nova de prensa).

  • Proxecto para eliminar focos contaminantes (no que se inclúe, segundo a nova, un tanque de tormenta).

Augas de Galicia, incumprindo a lexislación que regula o acceso á información en materia de medio ambiente (lei 27/2006 Título-II) e o procedemento administrativo (lei 30/1992) nunca respondeu ás solicitudes.

Nos últimos días, o concello de Gondomar paralizou a obra, xa que o PP non contou cos votos dos seus socios de goberno (CDL) e do concelleiro do PP Eladio Costas.



2.- O proxecto non foi sometido a Avaliación Ambiental nin a exposición pública, e a licitación da obra no DOG era indetectable para calquera cidadán común.

O proxecto non foi publicado no DOG, nin no BOP, nin avaliado ambientalmente, nin sometido a exposición pública. Un cartel da obra mostra o número de clave: OH.336.938, que permite localizar a licitación da obra no DOG a posteriori:

Pero o título da licitación da obra no DOG cita o proxecto co número de clave, e non da información sobre o tipo e o lugar da obra. Isto faino indetectable no DOG antes da obra para calquera cidadán interesado, e supón un novo boicot á participación da cidadanía en asuntos ambientais.

Estes feitos supoñen un incumprimento da lexislación que regula o procedemento administrativo (Lei 30/1992); a avaliación ambiental (RDL 1/2008-Texto refundido da Lei de AIA; Decreto 133/2008, de Avaliación de Incidencia Ambiental) e a participación pública en materia de medio ambiente (Lei 27/2006 Título-III).



3.- A ficha técnica do proxecto afirma que se pretenden construir dous tanques

O número de clave exposto na obra tamén permite localizar a posteriori, na web da empresa, unha ficha técnica do proxecto na que se citan dous tanques de tormenta, un en Vilaza e outro en Gondomar. Según información non confirmada, parece que ante as negativas dos veciños e veciñas de Vilaza para que se fixera alí, se decidiu non facer éste e aumentar o tamaño do tanque proxectado en Gondomar.



4.- O problema real é a ausenza dunha rede separativa de augas pluviais e fecais, e este problema non pode ser solucionado nin paliado por un tanque de tormenta.

A rede de saneamento de Gondomar (como a de case todos os asentamentos urbanos de Galicia que contan con tal rede) non é separativa (dúas redes independentes para augas pluviais e fecais), senón unitaria (unha soa rede para ambos usos), polo que as augas pluviais e as augas fecais chegan mixturadas á depuradora.

Un problema engadido é a ausenza de depuración (pretratamento) das augas residuais industriais en orixe, de xeito que chegan á depuradora mesturadas coas pluviais e as fecais.

Pois ben: incluso en caso de choiva débil, o caudal de augas residuais mesturadas que chegan á depuradora sobrepasa a súa capacidade de depuración en tempo real. Este problema non ten solución, porque a auga de choiva que cae sobre o territorio servido por unha depuradora non se pode reter nun tanque de tormenta. Non cabe, por enorme que o tanque sexa. A única acción posible é verquer as augas (mixtura de augas pluviais, fecais e industriais), sen depurar, directamente ao medio nunha operación que técnicamente se chama DSU (Descarga de Sistema Unitario). E isto é o que leva facendo a Depuradora do Lagares en Vigo dende a súa inauguración en 1997. E a de Gondomar. E o resto das depuradoras do País que atenden redes unitarias.



5.- As funcións dos tanques de tormenta

Os tanques de tormenta teñen dúas funcións:

  • a) A retención das primeiras augas de choiva, que están contaminadas, para depuralas.

    Tras un período de días secos, as primeiras augas de choiva lavan as superficies artificializadas e impermeables do ámbito territorial que abrangue a depuradora. As superficies, nese momento, conteñen suciedade (hidrocarburos, restos de neumáticos, partículas metálicas) e a auga da choiva contamínase. Estas primeiras augas acumúlanse nun tanque de tormenta para despois depuralas.

    A capacidade do tanque debe calcularse para garantir que se acade o lavado das superficies. Se a choiva é débil, o lavado de superficies e o enchemento do tanque son lentos. Se a choiva é intensa, o lavado e o enchemento do tanque son moi rápidos. A capacidade necesaria é a mesma.

    • Se a rede de saneamento é separativa, o tanque só contén auga de chuvia. Unha vez cheo o tanque, as superficies xa están lavadas. A auga de chuvia recollida a partir de ese momento pola rede permanece relativamente limpa e pódese verquer sen depurar ao medio. Mentres, a depuradora continúa a súa función de depuración sen que a chuvia perturbe o seu funcionamento.

    • Se a rede de saneamento é unitaria, ao tanque chega auga de chuvia mixturada con augas fecais. A súa capacidade ten que ser suficiente para conter as primeiras auga de chuvia e as augas fecais que poidan chegar ao tanque durante o tempo máximo previsto para o lavado de superficies, que é o que corresponde a unha chuvia débil prolongada. Unha vez cheo o tanque, hai que proceder á DSU (descarga das augas sen depurar ao medio), porque a depuradora non pode tratar en tempo real, nin reter o caudal de augas mixtas pluviais e fecais recollido pola rede.

    • Tanto nun caso como noutro, a utilidade do tanque é evitar a descarga no medio da contaminación das superficies artificializadas, que é cualitativamente máis grave que a das augas fecais.

  • b) A recollida e liberación controlada das augas pluviais para evitar inundacións.

    Os tanques de tormenta forman parte dos macrosistemas de drenaxe deseñados para evitar inundacións. Estes sistemas regulan as augas pluviais mediante tres operacións: recollida, acumulación e liberación controlada. En caso de choiva intensa persistente, a regulación é dinámica (as tres operacións son simultáneas). A liberación se realiza co caudal preciso (por gravidade ou mediante un bombeo moi potente) e no punto adecuado (xeralmente a distancia, mediante un conducto apropiado).

    • Unha parte de cada tanque resérvase para a recollida e depuración das primeiras augas pluviais. O resto do tanque desempeña a función de acumulación descrita.

    • Se a rede é separativa, o tanque só descargará augas pluviais. Se a rede é unitaria, o tanque descargará as augas fecais diluidas nas pluviais.

    • En canto ás dimensións totais de cada tanque, debe sinalarse que se trata de depósitos de enormes dimensións, e a pesares diso só poden servir ámbitos territoriais limitados, porque a auga dunha tormenta non hai tanque nin depósito que a conteña.


A modo de exemplo de macrodepósitos de tormenta podemos citar os depósitos de regulación de augas pluviais de Barcelona, que están diseminados pola ciudad:


O PECLAB conta con 7 depósitos en funcionamento
(capacidade total: 273.000 m3)

Ou os tanques de tormenta de Pozuelo de Alarcón:


O Tanque de Tormentas de Pozuelo de Alarcón mide 150 metros
de largo por 60 de ancho e máis de 5 de altura. Pode recoller
e filtrar ata 30.000 toneladas de auga en caso de fortes choivas.

Ou os impresionantes depósitos de tormenta da cidade de Tokio:


Características do sistema de drenaxe de tormentas de Tokio:

  • 5 silos de 32 m de diámetro e 65 m de altura (5 x 52.276 = 261.380 m3).
  • 1 macrodepósito de tormentas de 177 x 78 x 18 m (248.508 m3)
  • 1 macroconducto de 6,5 km.
  • Capacidade total: 670.000 m3
  • Caudal de drenaxe total: 200 m3/s


6.- Redes unitarias e choiva: dilución en lugar de tratamento

Segundo todo o descrito, no caso das redes unitarias, cando chove o tratamento das augas residuais queda substituído pola dilución, con ou sen tanques de tormenta. Pero isto transgrede un veterano principio da inxeniería de protección ambiental: "Dilution is not a solution to pollution." Se a descarga é no mar, en profundidade e sen correntes de retorno, o impacto queda levemente mitigado. Se a decarga é nunha Ría, na Foz ou nun río, o impacto é catastrófico.



7. Por que a auga de choiva non se pode reter nun tanque de tormenta?

O cadro seguinte mostra o comportamento dun tanque de 1000 m3 (1ML=1.000.000 de litros) de capacidade, que recolle a auga de choiva caida nun ámbito territorial de 1 km2 (o Concello de Gondomar ten unha superficie total de 74,5 km2, e a superficie artificializada supera con moito 1 km2).

No cadro utilízase a clasificación de choiva da Axencia Estatal de Meteoroloxía (5 tipos de choiva segundo a intensidade da precipitación).

O cadro mostra, segundo a intensidade da choiva, o tempo de enchente do tanque, o volume de auga que chega ao tanque e xa non cabe, polo que hai que aliviala, e ese mesmo volumen expresado en porcentaxe da precipitación habida.

Ao repetir o cálculo con tanques máis grandes compróbase cómo o desmesurado volume da precipitación, incluso dunha choiva moderada ou débil, supera calquera capacidade. É dicir: a auga de choiva non cabe nun tanque de tormenta, por grande que o tanque sexa.



8.- A contaminación da Foz do Miñor foi denunciada por Salvemos Monteferro no Comité de Peticións do Parlamento Europeo.

Salvemos Monteferro presentou denuncia no comité de peticións do Parlamento Europeo polos altísimos niveis de contaminación por E.Coli na Foz do Miñor (Rede Natura 2000) que a teñen pechada ao marisqueo desde o ano 2010. Unha das principais causas de esta contaminación, son os verquidos da depuradora de Gondomar ao río Miñor, pero estes niveis non se dan solo no inverno cando chove, se non que tamén hai importantes picos de contaminación no vrao como se pode ver na seguinte gráfica feita con datos do INTECMAR (sin datos do ano 2009).


En amarelo zona B, en vermello zona C, e en azul pechado ao marisqueo

Por outra banda, e según datos de Augas de Galicia, a depuradora de Gondomar ten un caudal medio de diseño de 6.720 m3/día e un caudal máximo de 562 m3 por hora (13.488 m3/dia). Cando esta asociación preguntou a Augas de Galicia polos caudais de entrada tratados na depuradora, os datos indican que están moi preto do caudal máximo: 12.903 m3/dia para o ano 2009, 11.955 m3/dia para o 2010 e 12.317 para o ano 2011. Sempre moi por encima do caudal medio de diseño.

Estes datos sobre o caudal de entrada tratado, poñen de manifesto que non é certo que nos momentos de choiva intensa, as augas pasen pola depuradora, xa que de ser así, o caudal de entrada tratado tiña que ser moito maior no inverno que no vrao, feito non constatado polos datos aportados por Augas de Galicia. Supoñemos que en eses momentos se fai un bypass e se verquen as augas directamente ao río Miñor sen tratar. De non facelo así, o enorme caudal arrastraría o sistema de depuración secundaria da depuradora e sería peor o remedio que a enfermidade.



9.- O tanque non só non soluciona o problema, senón que a súa localización pode agravar a contaminación do río Miñor.

En caso de choiva torrencial, o tanque, unha vez superada a súa capacidade, tería que ser aliviado da súa carga de auga pluvial mesturada con augas fecais. Se o tanque estivese situado na depuradora, o alivio do tanque contaminaría, como fai ata agora o alivio do sistema, a Foz do Miñor e o propio río Miñor augas abaixo da sua localización. Pero o tanque está localizado no centro de Gondomar, polo que hai dúas posibilidades:

  • Se o equipo de bombeo e a nova conducción de saneamento prevista puidesen evacuar o caudal conxunto de choiva (moderada, forte ou torrencial) e augas fecais, o alivio do depósito se produciría na localización da depuradora, contaminando, augas abaixo, o Río Miñor e a Foz, igual que agora.

  • Se o equipo de bombeo e a nova conducción non puidesen evacuar o caudal conxunto de choiva e augas fecais, o depósito tería que ser aliviado no Río Miñor no mesmo lugar da súa localización, no centro de Gondomar, 2,8 km augas arriba da depuradora, contaminando tamén ese tramo de río.


10.- Cal é a solución?

Está claro que a solución non pasa pola construción deste tanque. Son moitas as cousas que hai que facer, pero enterrar 3.5 millóns de euros (casi 600 millóns de pesetas) neste proxecto, é tirar con cartos que poderían ser empregados en cuestións moito máis importantes.

  • O caudal de entrada tratado pola depuradora, non pode depender das condicións meteorolóxicas si non dos habitantes conectados a ela.

  • A depuradora está a funcionar ao máximo da súa capacidade mentras seguimos dando altas na rede de saneamento a barrios do municipio, sabendo que ante calquera mínimo problema a depuradora terá que verter directamente ao río sin depurar, algo que xa está sucedendo na actualidade.

  • Nin se fala da separación de augas pluviais e fecais e do pretratamento en orixe das industriais, o que debería ser o verdadeiro obxectivo si realmente se pretende solventar o problema da depuración no municipio.

  • As augas industriais deben ser pretratadas en orixe para evitar que sustancias contaminantes procedentes das industrias cheguen á depuradora e non podan ser depuradas, ou aínda peor, destrúan as bacterias do tratamento biolóxico e paralicen o proceso de depuración.

  • En canto ás augas pluviais, só é preciso reter as choivas iniciais nun tanque de tormenta para despóis depuralas, claro que para iso se precisa unha rede de saneamento separativa.


Comentarios actuais

7 comentarios até agora (pon o teu)

NON PASARAN!

Xa estamos fartos de tanto mamoneo. Transparencia XA e tempo para coñocer o documento

Autor: Pepe Leirao o Xoves, 13.06.13 @ 15:52pm | #148

Grazas, por este articulo, é moi esclarecedor, demostra que este tanque non beneficia a ninguén ¿Ou si?.
Si se tubo en conta a opinión dos veciños de Vilaza, e se protexe o patrimonio histórico de Gondomar (ponte romana de Mañufe), ¿porque non se escoita os veciños da zona urbana de Gondomar?.
Sexamos prácticos, ¿como podemos impedir que se leve a cabo este grande erro?

Autor: Alfonso o Sábado, 22.06.13 @ 21:53pm | #149

MUCHAS GRACIAS

Autor: carmen barros o Domingo, 23.06.13 @ 15:18pm | #150

Buen artículo, solo un detalle: El ayuntamiento no paralizó la obra por no contar con los votos, la obra se paró en viernes, y el pleno en el que se votó eso fue el jueves siguiente, y lo que salió fue que tienen que mandar un petición a Aguas de Galicia para que paralicen las obras porque en teoría el Ayuntamento no tiene ninguna potestad sobre esto. No se sabe como ni quien paralizó las obras y estaría bien saber el porqué, a mi me da que es para que la gente se calme y dejen de preocuparse para luego retomarlo...
Bueno, un saludo :)

Autor: Gondomar o Domingo, 23.06.13 @ 17:16pm | #151

VUESTRA COLABORACION EN ESTE TEMA ES INESTIMABLE.ESTAMOS CON AVERIAGUACIONES SOBRE EL ASUNTO DEL MAL LLAMADO TANQUE DE TORMENTAS.LO QUE REALMENTE ES ESTA INFRAESTRUCTURA (EN UN SISTEMA UNITARIO COMO EL DE GONDOMAR) RESPONDE A UNA GRAN BALSA DE ALMACENAMIENTO DE TODAS LAS AGUAS INCLUIDAS LAS FECALES CON ESTACION DE BOMBEO INCLUIDA PARA SU POSTERIOR REENVIO A LA EDAR.EL TEMA SEGURIDAD EN LA ZONA DE BAIXA REDONDA Y ORILLAS DEL RIO MIÑOR ES NUESTRO OBJETIVO INMEDIATO.OS MANTENDREMOS INFORMADOS MUCHAS GRACIAS.

Autor: Carmen Barros o Domingo, 23.06.13 @ 18:59pm | #152

Hola.Os sigo y hoy estarde pero mañana os cuento lo del pleno de hoy en gondomar respecto a la fosa

Autor: Carmen Barros o Venres, 5.07.13 @ 01:46am | #153

22/05/2019 noticia en FARO DE VIGO informando de que el juzgado da la razón a AUGAS DE GALICIA y multa al ayuntamiento de Gondomar por los "daños" causados por la paralización de las obras.
No entiendo como puede suceder esto después de leer los datos y todas las irregularidades que se han dado en este caso y que habéis expuesto en este estupendo artículo.
Están intentando poner una tirita a toda costa sin haber antes curado la herida (un tremendo despropósito).

Autor: ELI o Xoves, 23.05.19 @ 00:40am | #162

Deixe o seu comentario:

Autor:

E-Mail:

URL:

Comentario:


 


Teclee estes caracteres:

 

Nota: As contas de Email non serán visibles e usaranse só para validar o seu comentario. Manteña as formas. Calqueira comentario insultante, inapropiado ou ofensivo será eliminado.

Non se permite código HTML. Os saltos de liña serán convertidos automaticamente. Por favor, utilice BBCode para formatear o seu texto.